Landbouwvisie SGP

De landbouw is van groot belang voor de Vijfheerenlanden, daarom presenteert de SGP vandaag haar landbouwvisie.
U kunt de landbouwvisie downloaden (met bijlagen), of de speerpunten in onze flyer bekijken.

Hieronder vind u de integrale tekst van de landbouwvisie, zonder verwijzingen naar bijlagen.

Belang: In Vijfheerenlanden worden de meeste gronden gebruikt voor landbouw, m.n. door de melkveehouderij. De economische bijdrage van de agrarische sector in onze gemeente is zeer aanzienlijk. Boeren, fruittelers en tuinders zorgen in belangrijke mate voor de kwaliteit van ons aantrekkelijke cultuurlandschap. Milieuproblematiek, biodiversiteit, bodem & landschap, water en verkeer, toerisme en duurzaamheid zijn onderwerpen die op verantwoorde wijze in verbinding gebracht moeten worden met onze landbouwsector. Alleen door samenwerking zullen er oplossingen komen voor de uitdagingen waarvoor we als gemeente staan. Een meer zelfbewuste sector en een aantrekkelijk profiel voor onze nieuwe gemeente zullen bijdragen aan een toekomstbestendige sector. De gemeente vervult hierin een belangrijke faciliterende en verbindende rol, veel meer dan tot heden. Voor het huidige agrarische en natuur & waterbeleid van de Provincie Utrecht verwijzen we u naar de bijlage in het volledige document.

SGP-Vijfheerenlanden navigeert naar de volgende doelen:

Proces visievorming

• De onder ‘belang’ geformuleerde punten vragen een samenhangende visie voor Vijfheerenlanden, liefst samen met de Alblasserwaard. Tussen gemeente en partijen wordt voor de agrarische sector en de landbouw in het bijzonder structureel overleg ingevoerd waar visie en uitvoering gestalte krijgen. Er is voldoende projectondersteuning en kennis van zaken aanwezig om voortgang te kunnen boeken. De gemeente neemt hiervoor de nadrukkelijke rol als facilitator en verbinder van belangen.
• Wat betreft visievorming zal het belangrijk zijn om alle belangen op evenwichtige wijze mee te nemen. Tot heden is visievorming moeizaam verlopen. Moet je inzetten op kringlooplandbouw/duurzaamheid/biodiversiteit/grondgebondenheid, of juist de grote groeiers zonder je al te druk te maken om de vorige aspecten? Ook de sturende invloed van melkfabrieken op de bedrijfsvoering (denk aan o.a. premie voor weidegang) is aanwezig. Van belang is een aanpak te kiezen die recht doet aan alle belangen. De landbouwvisie Schouten kan als kader voor de toekomst gebruikt worden. De gemeente neemt de voortrekkersrol in dit proces en faciliteert de visievorming.
• Innovatieve technologieën gekoppeld aan milieudoelstellingen zijn essentieel voor het verduurzamen en daarmee het bestaansrecht en beeldvorming van de landbouwsector. Onderwerpen als mestverwerking e.a. krijgen aandacht. Er wordt hiervoor een denktank ingesteld die voor VHL (eventueel verbreed naar Alblasserwaard) kansrijke opties verkent. Hierbij wordt gebruik maakt van de kenniseconomie Utrecht, Landbouwuniversiteit Wageningen, Ministerie LNV en innovaties die kansrijk zijn voor Vijfheerenlanden en de streek. Waar mogelijk worden maatwerkoplossingen toegepast.
• Alblasserwaard en Vijfheerenlanden vormen geografisch maar ook vanuit beleid en beheer op veel punten één gebied. De visie van Vijfheerenlanden zal in veel gevallen ook gekoppeld moeten worden aan de Alblasserwaard.

Visie/beleid

• In de provinciale én de nationale landbouwvisie is veel aandacht voor de zogenaamde kringlooplandbouw. Kringlooplandbouw is een vorm van duurzame landbouw waarbij de kringloop van stoffen gesloten is. Dit houdt in dat alle stoffen die door de landbouw uit een gebied verdwijnen ook weer teruggebracht worden in het gebied. De SGP staat hier in beginsel positief tegenover. Omdat bij alle melkveebedrijven min of meer sprake is van kringloop, zeker regionaal, is niet zozeer sprake van omschakeling maar om het sluiten van kringlopen c.q. het inperken van externe input (voer uit buitenland, kunstmest) en het beperken van verliezen (ammoniak, uitspoeling mineralen). Volledige gesloten kringloop op bedrijfsniveau is een utopie en ook niet nodig. Maar we moeten daarbij ook breder kijken, ook bovenlokaal, provinciaal, nationaal en zelfs internationaal. Anders zal er teveel afval overblijven. De ruimtelijke en inhoudelijke randvoorwaarden hiervoor worden gerealiseerd. De koppeling met duurzaamheid en innovaties ligt voor de hand.
• Grondgebonden veehouderij is een aantrekkelijke optie omdat het door de korte kringlopen van stikstof en fosfaat bijdraagt aan een circulaire economie en bijv. minder landbouwverkeer.
• De diversiteit in boeren vraagt ook flexibele kaders. Het economisch perspectief van melkveehouderijen vraagt bestendig beleid en voldoende (schaal)mogelijkheden om rendabel te kunnen boeren. Dus goede prijzen en niet te veel (beperkende) regeltjes. Een boer die (bijna) rood staat, kan niet groen doen!
• Er bestaat veel negativiteit rond de intensieve veehouderij. Deze sector loopt echter voorop in innovaties, op wereldniveau hebben we een voorbeeldfunctie. Onze varkensstapel eet alleen al 2,9 miljoen afval op! Graag o.b.v. de werkelijke feiten een beleid wat ook recht doet aan deze sector!
• In het verlengde van voorgaande punten moet Alblasserwaard & Vijfheerenlanden samenwerken /aansluiten bij FoodValley in o.a. het Utrechtse/Gelderse. Daar lopen veel projecten rond diverse thema’s Zo is men daar constant bezig om de intensieve veehouderij te verbeteren. Bijvoorbeeld het Poultry Expertise Centre, waar men op verschillende bedrijven diverse systemen vergelijkt in de praktijk waardoor in 1 jaar 30% fijnstofreductie is bereikt.
• Waar het Zuid-Hollandse beleid ruimhartiger is voor de landbouw dan het Utrechtse, dient het Utrechtse beleid daarop te worden aangepast. Vooral ook omdat Alblasserwaard, Vijfheerenlanden en een deel van het huidige Utrechtse grondgebied voldoende samenhang moeten krijgen. Soepel omgaan met alternatief gebruik (bijv. bij stoppen bedrijfsactiviteiten), zoals mantelzorgwoningen of gebruik voor (zorg)appartementen vormen daar onderdeel van.
• Schaalvergroting, bedrijfsopvolging/beëindiging en behoud van monumentale bebouwing en lintstructuren vraagt maatwerkoplossingen binnen algemene kaders. Hierover worden kaderstellende afspraken gemaakt, gericht op duurzame oplossingen. De ‘ruimte voor ruimteregeling’ wordt ruimhartig toegepast en staat bebouwing (vervangende) woningbouw tot 850 m3 toe. Medewerking aan grotere bouwblokken bij vergroten van bedrijven dient soepel te verlopen. Immers, per saldo verdwijnen steeds meer landbouwbedrijven.
• De problemen rond bodemdaling Vijfheerenlanden worden samen met partijen, o.a. Waterschap, in beeld gebracht. Waar nodig worden voor de kortere en langere termijn maatregelen getroffen. Opties als ‘onderwaterdrainage’ en ‘peilgestuurde drainage’, waarbij er minder CO2 wordt uitgestoten door oxidatie, zijn mogelijkheden. Samen met het Waterschap een plan voor waterbuffers uitwerken dat in droge perioden voldoende water voor gewassen e.a. garandeert vormt daar een onderdeel van. Begroeiing die bodemdaling versnelt wordt gestopt.
• In het bestemmingsplan buitengebied worden voor agrarische bedrijven voldoende diverse en op integrale bedrijfsvoering gerichte ontwikkelingsmogelijkheden geboden die een duurzame en bedrijfseconomisch haalbare bedrijfsvoering mogelijk maken. Onnodige beperkingen of aanvullingen t.o.v. provinciaal en landelijk beleid worden voorkomen.
• Landbouwverkeer hoort vanwege de economische belangrijkheid van deze sector bij het Vijfheerenlanden-wegennet. Vooral de veiligheid van het langzame verkeer is belangrijk bij oplossingen. O.b.v. een wegeninventarisatie wil de SGP samen met alle relevante partijen en aanpak formuleren die beide belangen zo goed mogelijk verenigt, waarbij onderwerpen als bereikbaarheid, veiligheid, bodembeheer, landbouw en circulaire economie ook een belangrijke rol spelen. Nieuwe/andere ontsluitingen zijn opties om landbouwverkeer veilig en snel van A naar B te laten verplaatsen. Voorkomen moet worden dat straten parkeerterreinen voor landbouwverkeer worden. Door de koppeling met het opwaarderen van de langzaam-verkeersstructuur (vrij liggende fietspaden e.a.) kunnen win-winsituaties worden gerealiseerd.Ook de mogelijkheid om de binnenwegen van het Waterschap Rivierenland over te nemen kan kansen bieden voor verbetering. Dat moet wel afgewogen worden tegen de financiële risico’s die een gemeente loopt bij overname.
• Agrarische activiteiten en natuurbeheer zijn geen ‘los verkrijgbare’ onderdelen, maar kunnen bij een goede afstemming ‘win-win-situaties’ opleveren. In de visieontwikkeling worden deze onderwerpen door samenwerking nadrukkelijker verbonden waardoor alle kennis over natuur- en landschapswaarden onderling beter wordt verbonden. Een goed voorbeeld zijn de honderden boeren in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden die meedoen met weidevogelbeheer en ander agrarisch natuur- en landschapsbeheer, gecombineerd met hun agrarische bedrijfsvoering. Ook het beheerpakket (greppel)plasdras is zo’n voorbeeld. Vanaf 2021 gaat er een nieuw Platteland Ontwikkelings Programma lopen. Vanuit dit programma komt financiering van agrarisch natuurbeheer. De regie komt bij de Provincies te liggen. Vijfheerenlanden wil hier proactief op inhaken en vanuit dit perspectief al beleid (laten) formuleren.
• Samen met partijen en organisaties die in het gebied een rol spelen wordt een visie op duurzaamheid ontwikkeld die ook economisch haalbaar is. Samenwerking tussen boeren, Waterschap en gemeenten zorgt voor een betaalbaar energiebeleid, waarbij voor de hand liggende bronnen zoals zonnepanelen op daken, kleinschalige windturbines en andere innovatieve mogelijkheden worden benut zonder dat onnodig landbouwgrond wordt gebruikt.
• Hierop aansluitend zou wat de SGP betreft de subsidieregeling (2013-2016) ‘asbest eraf, zonnepanelen erop’ in de Provincie Utrecht nieuw leven ingeblazen kunnen worden. Er liggen nog miljoenen m2 daken met asbest in de Provincie. Geef daar subsidie voor en ga geen goede agrarische grond verspillen voor zonneweides. Een motie hiertoe is recent in de Provincie Utrecht aangenomen.
• De eisen aan archeologie zijn niet onnodig belemmerend voor agrariërs
• Er komt een monumentenbeleid voor het buitengebied wat zoveel mogelijk cultuurhistorische en karakteristieke waarden beschermt. De cultuurhistorie van Vijfheerenlanden wordt meer zichtbaar gemaakt voor inwoners en publiek.

Praktisch

• Bij ontwikkelingen in het buitengebied wordt een landbouwcheck gedaan. Hierbij wordt vooraf nagegaan welke mogelijkheden er zouden zijn voor agrariërs en welke gevolgen de voorliggende ontwikkelingen hebben op hun bedrijfsvoering.
• VHL en (vertegenwoordigers van) landbouwbedrijven maken zowel procedureel, inhoudelijk als planningstechnisch afspraken over het proces van een vergunningaanvraag. De start is een uitgebreide inventarisatie van belangen, ontwikkelingen en voornemens (op locatie) zodat een algemeen gedeeld beeld en kader ontstaat waarop de aanvraag gebaseerd kan worden. De attitude in behartiging is ‘ja, tenzij’. Voldoende kennis van de agrarische sector is aanwezig. Een informatiepunt voor boeren kan hiervoor ondersteunend zijn. De doorlooptijd van de aanvraag wordt gegarandeerd. Verder moet vooraf getoetst worden of een agrarisch advies nodig is bij een aanvraag.
• Om percelen zo dicht mogelijk bij elkaar te krijgen wordt een staalkaart van alle (agrarische)(landbouw)percelen met eigendomsrechten samengesteld. Dit maakt het mogelijk een regierol in een samenhangend landbouw (agrarisch) beleid te nemen en uitruil van percelen te bevorderen. Dit kan door een in te schakelen externe partij. Het in kaart brengen van (het beheer van) natuur- en landschapswaarden die een relatie hebben met agrarische activiteiten hoort daarbij. Dit geldt in gelijke mate voor de fruitsector.
• Natuurgebieden die her en der verspreid zijn in de polder mogen geen belemmering zijn voor de bedrijfsvoering van onze agrariërs. Dat houdt o.a. in dat die gebieden evenals bermen van de gemeente en waterschap voor de zaaiperiode van bepaalde onkruiden gemaaid moeten zijn.
• Landbouwers hebben door de toename van het aantal ganzen hier in toenemende mate last van. Ze beïnvloeden de hoeveelheid (afname gras) en kwaliteit van het voer en daarmee de gezondheid van het vee (nitraatgehalte in slootwater/gevaar salmonella) en de kwaliteit van de melk. Terwijl er juist zoveel geld gestoken wordt in het aanleggen van zogenaamde natuurgebieden voor ganzen en vogels. Aangezien het gras daar niet mals genoeg is, loopt de overlast van ganzen de spuigaten uit. De SGP pleit voor een strengere regeling dat ganzen afgeschoten mogen worden. De gemeente onderneemt actie richting het provinciebestuur.
• Ook de afname van het aantal padden en kikkers baart zorgen, het ecologische evenwicht wordt verstoord. Hetzelfde geldt voor het uitzetten van reptielen en slangen die in deze streek van nature niet thuishoren. Samenhangende maatregelen om het evenwicht in de natuurlijke habitat van deze streek te herstellen worden genomen.
• Glasvezel voor het buitengebied en agrarische sector is van levensbelang om innovatie verder vorm te geven
• Als er gezondheidsproblemen ontstaan rondom veehouderijen dan zoeken we de oplossing graag in het inperken van dit gezondheidsrisico en niet in het makkelijk wegsaneren van veehouderijen. Ook hier verwijzen we graag naar ontwikkelingen binnen Food Valley m.b.t. bijvoorbeeld fijnstof.

Fruitsector

• Arbeidskrachten voor de fruitsector vormt in toenemende mate een probleem. Het afgelopen jaar konden uitzendbureaus geen of onvoldoende plukkers leveren. Onder strikte voorwaarden stelt de gemeente bedrijven in de gelegenheid om (in onderlinge samenwerking en in voldoende mate) huisvesting van buitenlandse arbeidskrachten op eigen erf te realiseren. Ook om onoorbare praktijken van malafide bureaus een halt toe te roepen. Een mooi voorbeeld van gemeentelijke medewerking op dit punt: (Flexwonen)

Profiel

• Vijfheerenlanden maakt het beleidsveld agrarische sector tot speerpunt. Er wordt een wethouder aangesteld die dit beleidsveld in portefeuille krijgt.
• Vijfheerenlanden zorgt dat inzicht en kennis over de agrarische sector continue in de organisatie voorhanden is.
• De landbouwsector zorgt samen met Vijfheerenlanden voor een meer zelfbewuste sector die laat zien wat ze doet, welk groot belang deze sector vertegenwoordigt en betrekt de lokae politiek veel meer bij dit onderwerp.
• Door samenwerking tussen partijen wordt het streekeigen product van landbouw en fruitteelt verder ontwikkelt, gepromoot en ‘in de markt gezet’.
• De agrarische sector in onze streek (landbouw/fruitteelt) is koploper in innovaties en economisch toegevoegde waarde. De SGP pleit ervoor dat gemeente en sector werk maken van een zelfbewuster naar buiten treden. Een imagoverbetering is beslist noodzakelijk!